رجبی
14 بهمن ماه 1397
3 
بانک ضرب المثل های قدیمی فارسی : شاید ما در گفتگوهای روزانه مان از ضرب المثل های استفاده کنیم که گاهی برخی از آن ها سبب خنده مان می شوند. ضرب المثل ها بر اساس داستان ها یا حکایت های گفته شده اند. در این مقاله سعی شده است ضرب المثل های قدیمی ایرانی به شما ارائه شود.
ضرب المثل ها به نوعی گفته می شود که عموما داستان پند اموز و تاریخچه ی در خصوص برخی از آن ها وجود داشته است. مردم داستان های زیادی را از ضرب المثل ها به فراموشی سپرده اند و برخی از این مثال ها برای مردم ناشناخته بوده با وجود اینکه در سخن ها از آن ها استفاده می شود.
شکل درست این اصطلاح «مَثَل» می باشد و در ابتدای آن ضرب اضافه است. به بیانی دیگر ضرب المثل به معنی مَثَل زدن است که در فارسی می توان آن را داستان زدن یاد کرد.
ضرب المثلهای ایرانی
در این مقاله ضرب المثلهای ایرانی جذابی انتخاب شده است ، در ضرب المثل های زیر سعی کرده ایم ، علاوه بر عنوان ضرب المثل ها سعی شده است که توضیحاتی کوتاه در مورد موضوع ضرب المثل ها هم ارائه شود . امیدوارم مورد توجه شما قرار گیرد.
- توبه گرگ مرگه : منظور کسی که توبه میکند اما باز توبه میشکند ، در حقیقت کسی است که از عادت خود برنمی دارد.
- تا تنور گرم است نان را بچسبان : یعنی تا زمانی که می توانید از موقعیتی به نفع خود استفاده کنید نباید مکث کنید .
- تعارف اومد نیامد دارد : وقتی تعارف میکنید به کسی ممکنه که تعارفتون رو قبول کند یا نکند.
- تیرش به سنگ می خوره : شخص به هدفش نرسید
- تیر توی تاریکی انداختن : یعنی اینکه فرد بدون داشتن هیچ گونه اطلاعاتی از کاری دست به اقدام به آن کار بزند.
- تافته جدا بافته بودن : اینکه فرد خودش را نسبت به دیگران متفاوت بداند.
- تا توانی دلی بدست آور دل شکستن هنر نمی باشد :
- تیشه به ریشه زدن
- توی هفت آسمون یک ستاره نداشتن
- تو را خواهند پرسید که عملت چیست نگویند پدرت کیست
- ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی که این ره که تو می روی به ترکستان است
- تا مردم سخن نگفته باشد عیب و هزش نهفته باشد
- توانگری به قناعت به از توانگری به بضاعت
- بازبان خوش مار را از سوراخ بیرون می کشد
- بزک نمیر بهارمیاد .خربزه با خیار می یاد
- بادمجان بم آفت نداره
- با یک گل بهار نمیشه
- با یه من عسل هم نمی شود خوردش
- به دعای گربه ی سیاه ، بارون نمی باره
- برای لای جزر دیوار خوبه
- با یک تیر و دو نشون زدن
- باد آورده را باد می برد
- به در گفت دیوار بشنوه
- به نطق آدمی بهتر است از دواب ، دواب از تو به گر نگویی صواب
- با هر دست که دادی پس می گیری
- بزرگی به عقل است نه به سال
- برای همه مادر است برای من زن بابا
- با ماه نشینی ، ماه شوی ، با دیگ نشینی سیاه شوی
- با پولها کباب بی پول ها دود کباب
ضرب المثلهای بازسازی شده
- آب در “آب سرد کن” و ما تشنه لبان می گردیم!
- آب که سر بالا میره، قورباغه “هوی متال” میخونه!!!
- پرادو سواری دولا دولا نمیشه!
- نابرده رنج گنج میسر نمی شود — مزد آن گرفت جان برادر که کلاه برداری کرد
- “کافی میت” نخورده و دهن سوخته!
- اسکانیا(scania) بیار باقالی بار کن!
- گر صبر کنی ز قوره، لوپ لوپ سازی!
- پاتو از پارکتت درازتر نکن!
- هری پاتر آخرش خوشه!
- قربون بند کیفتم، تا کارت سوخت داری رفیقتم!
- گیرم پاپی تو بود فاضل — از فضل پاپی تو را چه حاصل
- ندیدیم اورانیم ولی دیدیم دست مردم!
- ادکلن آن است که خود ببوید — نه آنکه فروشنده بگوید
- ماکرو ویو به ماکرو ویو می گه روت سیاه!
- بزک نمیر بهار میاد آناناس با خیار درختی میاد!
- یا منچستریه منچستری یا رُمیه رُمی(AS Rom)
- سرش بوی پیتزای سبزیجات میده!!!
- آنتی بیوتیک بعد از مرگ سهراب!
ضرب المثلهای جالب
- ۱- ادب از که آموختی از بی ادبان
- ۲- آب در هاون کوبیدن
- ۳- آش کشک خاله ات رو بخوری پاته نخوری پاته
- ۴- آش دهانسوزی نیست
- ۵- آتیش بیار معرکه
- ۶- آتیش زده به مالش
- ۷- آب از دستش نمی چکد
- ۸- آفتاب عمرش لب بومه
- ۹- آسمون همه جاش یه رنگه
- ۱۰- از این ستون به آن ستون فرجی است
- ۱۱- آب ازآهن جدا کردن
- ۱۲- آب ازدریا بخشیدن
- ۱۳- آب برو ، نان برو تو هم به دنبالش برو
- ۱۴- اسب تازی گر ضعیف بود همچنان از طویله ی خربه انتقاد از بی اهمیت ها
- ۱۵- آن راکه حساب پاک است ا ز محاسبه چه باک است
- ۱۶- اندازه نگهدار کلواوشر بواو لا تسرفوا
- ۱۷- ای که پنجاه رفت و در خوابی مگر این پنج روز را دریابی
- ۱۸- آنروز که آواز بود فکر زمستانت هم بود
- ۱۹- آب دریا به دهن سگ نجس نمی شود
فهرستی از ضرب المثلها
- پشت چشم نازک کردن
- پشت دست داغ کردن
- پا به دریا بگذاره دریا خشک می شود
- پرسیدن عیب نیست ، ندانستن عیب است
- پنجه با شیر انداختن و مشت با شمشیر زدن کار خردمندان نیست
- پول که زیاد شد خانه تنگ می شود و زن زشت
- پی تقدیر رفتن از کوری است
- پشم در کلاه نداشتن
- پرتو نیکان نگیرد هر که بنیادش بد است تربیت نا اهل را چون گردوگان بر گنبد است
- پرده هفت رنگ مگذار تو که در خانه بوریا داری
- پولش از پار و بالا می ره
- پشت دست را داغ کردن
- پایان شب سیه سپید است
- پول علف خرس است.
- پیاده شو با هم راه بریم
ضرب المثل های ایرانی و جالب
- اجاره نشين خوش نشينه
- ارزان خري، انبان خري
- ز اسب افتاده ايم، اما از نسل نيفتاده ايم
- از اون نترس كه هاي و هوي داره، از اون بترس كه سر به تو داره
- از اين امامزاده كسي معجز نمي بينه
- از بي كفني زنده ايم
- از اين دم بريده هر چي بگي بر مياد
- از اين ستون بآن ستون فرجه
- از تو حركت، از خدا بركت
- از دست پس ميزنه، با پا پيش ميكشه
- از خرس موئي، غنيمته
- از خر افتاده، خرما پيدا كرده
- از خر ميپرسي چهارشنبه كيه
- از حق تا نا حق چهار انگشت فاصله است
- از سه چيز بايد حذر كرد، ديوار شكسته، سگ درنده، زن سليطه
- از درد لا علاجي به خر ميگه خانمباجي
- از شما عباسي، از ما رقاصي
- از دور دل و ميبره، از جلو زهره رو
- از كيسه خليفه مي بخشه
- از گدا چه يك نان بگيرند و چه بدهند
- از ماست كه بر ماست
- از مال پس است و از جان عاصي
- از هر چه بدم اومد، سرم اومد
- از نو كيسه قرض مكن، قرض كردي خرج نكن
- از يك گل بهار نميشه
- از اين گوش ميگيره، از آن گوش در ميكنه
- از هول هليم افتاد توي ديگ
- اسب تركمني است، هم از توبره ميخوره هم ازآخور
- اسب پيشكشي رو، دندوناشو نميشمرند
- اسباب خونه به صاحبخونه ميره
- اينهمه خر هست و ما پياده ميريم
- اينهمه چريدي دنبه ات كو
- اي آقاي كمر باريك، كوچه روشن كن و خانه تاريك
- اول ، چاه را بكن، بعد منار را بدزد !
- اول برادريتو ثابت كن، بعد ادعاي ارث و ميراث كن
- اول بقالي و ماست ترش فروشي
- اوسا علم ! اين يكي رو بكش قلم
- انگور خوب، نصيب شغال ميشه
- امان ازدوغ ليلي ، ماستش كم بود آبش خيلي
- اگه همه گفتند نون و پنير، تو سرت را بگذار زمين و بمير
- امان از خانه داري، يكي ميخري دو تا نداري!
- اگه مهمون يكي باشه، صاحبخونه براش گاو مي كشه
ضرب المثل های خنده دار
ضرب المثل های خنده دار :ضرب المثل به جمله های کوتاه گفته می شود که به سخنی عبرت انگیز یا گفته ی نکته اموز گفته می شود. بیشتر ضرب المثل ها به زمان های خیلی دور تعلق داشته اند و مردم از آن در گفته های خودشان این جمله ها را بکار می بردند. در ادامه میتوانید لیستی از ضرب المثل های خنده ، ضرب المثل ایرانی جالب ، ضرب المثل های طنز آمیز ، ضرب المثل های کوتاه و باحال را مشاهده نمایید.
- آش دهانسوزی نیست : بسیار مطلوب و محبوب نیست
- آتیش بیار معرکه: بهم زنی می کند
- آب در هاون کوبیدن : کاربیهوده انجام دادن
- آش کشک خاله ات رو بخوری پاته نخوری پاته : چه دلت بخواهد چه دلت نخواهد باید اینکار را انجام بدی
- آب از دستش نمی چکد : خیرش به کسی نمی رسد
- آب ازآهن جدا کردن: کار د شواری را انجام دادن
- آتیش زده به مالش : هر چی داشته بخشیده
- ادب از که آموختی از بی ادبان : بادیدن رفتار بی ادبان آن کارها را انجام ندادن
- آب ازدریا بخشیدن : از مال دیگران بخشیدن و منت گذارد
- آب برو ، نان برو تو هم به دنبالش برو: جمله ی توهین آمیزی می باشد
- آفتاب عمرش لب بومه : آخرای عمرش است
- اسب تازی گر ضعیف بود همچنان از طویله ی خربه انتقاد از بی اهمیت ها
- آسمون همه جاش یه رنگه: در هر جایی که باشی وضع همین خواهد بود
- آن روز که آواز بود فکر زمستانت هم بود : به فکر آینده نبودن
- اندازه نگهدار کلواوشر بواو لا تسرفوا : پرخوری
- ای که پنجاه رفت و در خوابی مگر این پنج روز را دریابی : استفاده از اندک فرصت مانده
- تا مردم سخن نگفته باشد عیب و هزش نهفته باشد
- آب دریا به دهن سگ نجس نمی شود : پشت دیگران ازکسی بدگویی کردن
- بزک نمیر بهارمیاد .خربزه با خیار می یاد: به کسی و عده های دورو رازدادن
- بازبان خوش مار را از سوراخ بیرون می کشد: باچرب زبانی کارهای خویش راپیش می برد
- بادمجان بم آفت نداره: در مقابل سختی ها مقاومت داشته
- از این ستون به آن ستون فرجی است : گذشت زمان ممکن است برای حل مشکل تو مؤثر واقع شود
- آن راکه حساب پاک است ا ز محاسبه چه باک است :کسی که کارش در ست است از حساب و کتاب ترسی ندارد
- با یک گل بهار نمیشه: با یک شخص درستکار دنیا درست نمی شود.
- با یه من عسل هم نمی شود خوردش: بد اخلاق بودن
- به دعای گربه ی سیاه ، بارون نمی باره: خشم خدا نسبت به افراد بدکار
- برای لای جزر دیوار خوبه: خیلی بی مصرف است.
- با یک تیر و دو نشون زدن: با انجام یک کار به چند نتیجه عالی رسیدن
- باد آورده را باد می برد: هر چیزی که آسان بدست می آید آسان هم از دست می رود.
- به در گفت دیوار بشنوه: غیر مستقیم حرف زدن
- به نطق آدمی بهتر است از دواب ، دواب از تو به گر نگویی صواب : استفاده از سخنان خوب در حرف زدن
- با هر دست که دادی پس می گیری. پاداش حتمی در مقابل هر خوبی
- بزرگی به عقل است نه به سال.در تقابل بین کارها وسخنان خردمندانه ی خردسال با سخنان وکارهای نابخردانه ی بزرگسال گفته می شود
- برای همه مادر است برای من زن بابا: با همه مهربان است با من نا مهربان است.
- با ماه نشینی ، ماه شوی ، با دیگ نشینی سیاه شوی: در تأثیر همنشینی گویند ، یعنی در اثر همنشینی با بدان ، بد می شوی و با نیکان نیک.
- با پولها کباب بی پول ها دود کباب: شخص ثروتمند از مواهب زندگی استفاده می کند و بینوا می بیند و حسرت می کشد.
- پشت چشم نازک کردن: ناز آوردن
- پشت دست داغ کردن: تصمیم گرفتن برای انجام ندادن کاری.
- پشم در کلاه نداشتن. بی مایه بودن
- پرتو نیکان نگیرد هر که بنیادش بد است تربیت نا اهل را چون گردوگان بر گنبد است
- پی تقدیر رفتن از کوری است. در نکوهش سستی وتنبلی ویا استفاده نکردن از عقل وفکر خود
- پا به دریا بگذاره دریا خشک می شود: بد شانس است.
- پرسیدن عیب نیست ، ندانستن عیب است: در مذمت نادانی
- پنجه با شیر انداختن و مشت با شمشیر زدن کار خردمندان نیست: کار خطرناک کردن کار انسانهای عاقل نیست.
- پول که زیاد شد خانه تنگ می شود و زن زشت: ثروت زیاد ، انسان را به سرگرمی های ناپسند وا می دارد.
- پرده هفت رنگ مگذار تو که در خانه بوریا داری: قناعت.
- پولش از پار و بالا می ره: ثروت زیادی دارد.
- پشت دست را داغ کردن: تصمیم به انجام ندادن کاری گرفتن.
- پایان شب سیه سپید است: مثل از پی هر گریه آخر خنده ای است.
- پول علف خرس است: دارایی و مال را به هر کس که بخواهد نباید داد
- پیاده شو با هم راه بریم: در مورد کسی که خیلی مغرور و متکبر شده است
- توانگری به قناعت به از توانگری به بضاعت: کسی که قانع است قدرتمند است
- تیر توی تاریکی انداختن: با چشم بسته کاری رو انجام دادن
- تیرش به سنگ می خوره: به هدفش نمی رسه
- تعارف اومد نیامد دارد: به کسی که تعارف می کنی ممکن قبول کنه ممکن نکنه
- تا تنور گرم است نان را بچسبان: کاملاً از فرصت استفاده کردن
- توبه گرگ مرگ است: کسی که دست از عادتش بر نداره
- تافته جدا بافته بودن: خود را غیر از بقیه دانستن
- توی هفت آسمون یک ستاره نداشتن: بدشانسی آوردن
- تو را خواهند پرسید که عملت چیست نگویند پدرت کیست: باز خواست آخرت
- تیشه به ریشه زدن: با پای خود به گور رفتن
- تا توانی دلی بدست آور دل شکستن هنر نمی باشد
- ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی که این ره که تو می روی به ترکستان است
ضرب المثل های فارسی بخش دوم
: حتما شما هم برای تان پیش امده که در طول روز با صحبت کردن با دیگران از ضرب المثل های استفاده کرده باشید. ایا فکر کردید که اصلا ضرب المثل چیه و چرا از آن استفاده میکنیم؟ ضرب المثل ها سخن های کوتاهی است که در بین مردم مشهورند و به گفتار یا نکته ی اشاره می کنند و گاهی حکایت از یک داستان عبرت اموز دارند و جای توضیحات زیادتر را میگیرند.
لیست ضرب المثل ها
در تمام دنیا ضرب المثل های زیادی وجود دارد که هر کدام از آن ها برای خودشان تاریخچه ی دارند. جالب است بدانید که برخی از ضرب المثل ها با یکدیگر شباهت های نیز دارند. هر چقدر که تمدن یک ملت زیادتر و بیش تر باشد، حادثه های زیادتری در آن دیده شده و مثل های بیش تری در آن ملت نیز وجود دارد. در این پست شما می توانید ضرب المثل های فارسی را مشاهده کنید.
- با آل علي هر كه در افتاد ، ور افتاد .
- با اون زبون خوشت، با پول زيادت، يا با راه نزديكت !
- با اين ريش ميخواهي بري تجريش ؟
- با پا راه بري كفش پاره ميشه، با سر كلاه !
- با خوردن سيرشدي با ليسيدن نميشي !
- باد آورده را باد ميبرد !
- با دست پس ميزنه، با پا پيش ميكشه !
- بادنجان بم آفت ندارد !
- بارون آمد، تركها بهم رفت !
- بار كج به منزل نميرسد !
- بماه ميگه تو در نيا من در ميام !
- بمرغشان كيش نميشه گفت !
- بمرگ ميگيره تا به تب راضي بشه !
- بوجار لنجونه از هر طرف باد بياد، بادش ميده !
- بهر كجا كه روي آسمان همين رنگه !
- به يكي گفتند : سركه هفت ساله داري ؟ گفت : دارم و نميدم، گفتند : چرا ؟ گفت : اگر ميدادم هفت ساله نميشد !
- به يكي گفتند : بابات از گرسنگي مرد . گفت : داشت و نخورد ؟ !
- بمير و بدم !
- به گاو و گوسفند كسي كاري نداره !
- بيله ديگ، بيله چغندر !
معنی ضرب المثل
معنی ضرب المثل، مثال زدن است. در صحبت های روزانه افراد از ضرب المثل استفاده می کنند به بیانی دیگر وقتی فردی بخواهد منظورش را ساده تر به دیگران بفهماند از این جملات که با نام ضرب المثل شناخته شده اند، استفاده می نماید.
ضرب المثل علاوه بر اینکه می تواند یک جمله معروف باشد بلکه میتواند یک مصرع شعر، بیت شعر و… باشد. مثلا به ضرب المثل زیر دقت کنید:
« دو مار از يك سوراخ در نميآيد كه يكيش تركي بخواند يكيش فارسي»
منظور از ضرب المثل این است فرزندان یک پدر و مادر باهم برابر هستند و هیچ کدام نسبت به دیگری برتری نداشته است. یا مثلا به ضرب المثل دیگری توجه کنید:
« سگ از جاش پا مي شود ، بد مي گويد يا تف و لعنت مي كند.»
زمانی که میخواهند بگویند کار خیلی بدی بوده و مورد تایید هیچ کس نیست از ضرب المثل فوق استفاده می کنند.
ضرب المثل(proverb)
- بمالت نناز كه بيك شب بنده، به حسنت نناز كه بيك تب بنده !
- بعد از چهل سال گدايي، شب جمعه را گم كرده !
- بعد از هفت كره، ادعاي بكارت !
- بقاطر گفتند بابات كيه ؟ گفت : آقادائيم اسبه !
- به كيشي آمدند به فيشي رفتند !
- به گربه گفتند گهت درمونه، خاك پاشيد روش !
- به كچله گفتند : چرا زلف نميزاري ؟ گفت : من از اين قرتي گيريها خوشم نمياد !
- به كك بنده كه رقاص خداست !
- بگو نبين، چشممو هم ميگذارم، بگو نشنو در گوشمو ميگيرم، اما اگر بگي نفهمم، نميتونم !
- بگير و ببند بده دست پهلوون !
- بلبل هفت تا بچه ميزاره، شيش تاش سره ، يكيش بلبل !
- با رمال شاعر است، با شاعر رمال، با هر دو هيچكدام با هرهيچكدام هر دو !
- بازي اشكنك داره ، سر شكستنك داره !
- تا گفته اي غلام توام، ميفروشنت !
- بازي بازي، با ريش بابا هم بازي !
- با سيلي صورت خودشو سرخ نگه ميداره !
- با كدخدا بساز، ده را بچاپ !
- با گرگ دنبه ميخوره، با چوپان گريه ميكنه !
- بالابالاها جاش نيست، پائين پائين ها راش نيست !
- بالاتو ديديم ، پائينتم ديديم !
- با مردم زمانه سلامي و والسلام .
نظر کارشناسان در مورد ضرب المثل ها
دانشمندان هنوز در مورد کلمه ضرب المثل ها نتوانسته اند تعریف کامل و جامعی پیدا کنند. البته در این خصوص تحقیقات زیادی صورت گرفته و تفاسیرمعتبری هم ارائه گردیده است.
علامه علی اکبر دهخدا اینگونه می گوید که : هفده لغت در زبان فرانسوی وجود دارد که تمامی آن ها را در فرهنگهای عربی و فارسی ترجمه کرده اند و تعریفهای در فرهنگ های بزرگ فرانسوی برای آن ها نوشته شده است که مقنع نمی باشند و اینگونه نیست که با آن تعریف ها، آن ها را از یکدیگر تمیز داد.
محقق معروف Archer Taylor نیز تحقیق های زیادی در اوایل قرن 20 انجام داد ولی نتوانست برای امثال و حکم تعریفی جهان شمول پیدا کند. او در کتاب معروفی که دارد این گونه گفته که نمی توان برای امثال و حکم ، تعریفی را ارائه کرد.
تعریف های زیادی مطرح شده که میتوان به مهم ترین ها اشاره کرد: سخنان برجسته، روشن و پند آمیز و مستقل که در زبان مردم رایج است.
- با نردبان به آسمون نميشه رفت !
- با همين پرو پاچين، ميخواهي بري چين و ماچين ؟
- بايد گذاشت در كوزه آبش را خورد !
- با يكدست دو هندوانه نميشود برداشت !
- با يك گل بهار نميشه !
- به اشتهاي مردم نميشود نان خورد !
- به بهلول گفتند ريش تو بهتره يا دم سگ ؟ گفت اگر از پل جستم رريش من و گرنه دم سگ !
- بجاي شمع كافوري چراغ نفت ميسوزد !
- بچه سر پيري زنگوله پاي تابوته !
- بچه سر راهي برداشتم پسرم بشه، شوهرم شد !
- براي كسي بمير كه برات تب كنه !
- براي همه مادره، براي ما زن بابا !
- براي يك بي نماز، در مسجد و نمي بندند !
- براي يه دستمال قيصريه رو آتيش ميزنه !
- بر عكس نهند نام زنگي كافور !
- به روباهه گفتند شاهدت كيه ؟ گفت: دمبم !
- بزبون خوش مار از سوراخ در مياد !
- بزك نمير بهار مياد — كنبزه با خيار مياد !
- بز گر از سر چشمه آب ميخوره !
- به شتر مرغ گفتند بار ببر، گفت : مرغم، گفتند : بپر، گفت : شترم !
- بچه سر راهي برداشتم پسرم بشه، شوهرم شد !
- بخور و بخواب كار منه، خدا نگهدار منه !
- بد بخت اگر مسجد آدينه بسازد — يا طاق فرود آيد، يا قبله كج آيد !
- به درويشه گفتند بساطتو جمع كن ، دستشو گذاشت در دهنش !
- بدعاي گربه كوره بارون نمياد !
- بدهكار رو كه رو بدي طلبكار ميشه !
- برادران جنگ كنند، ابلهان باوركنند !
- برادر پشت ، برادر زاده هم پشت
- خواهر زاده را با زر بخر با سنگ بكش!
- برادري بجا، بزغاله يكي هفت صنار !
با زوم تک همراه شوید…
بیشتر بخوانید :
بسیار عالی
عالی
عالیه لطفا بازم از این ضرب المثل ها بزارید