به گزارش بخش اخبار فناوری زوم تک , در دنیای پرهیاهوی فناوری و سیاست، گاهی مرزها در هم می‌ شکنند و چهره‌ های شاخص عرصه تکنولوژی، وارد گود مناقشات سیاسی می‌شوند. اخیراً، سم آلتمن، خالق ChatGPT، به دلیل همکاری‌ هایش با دونالد ترامپ و کشورهای حاشیه خلیج‌ فارس، با انتقادات تندی مواجه شده است. اما آلتمن، در واکنشی تند، منتقدان خود را “ساده‌ لوح” خوانده و بر اهمیت این همکاری‌ ها در پیشبرد اهداف هوش مصنوعی تاکید کرده است. این موضع‌گیری، پرسش‌ های بسیاری را در خصوص نقش فناوری‌ های پیشرفته در معادلات سیاسی و اقتصادی منطقه و جهان مطرح کرده است.

جدال بر سر هوش مصنوعی در خاورمیانه: سم آلتمن از توافق با کشورهای عربی دفاع می کند، نگرانی ها از نفوذ چین ادامه دارد

در بحبوحه رقابت فزاینده و پیچیده بر سر رهبری جهانی در حوزه هوش مصنوعی، که ایالات متحده و چین دو بازیگر اصلی آن هستند، هرگونه همکاری یا توافق فناوری با کشورهای ثالث، به ویژه در مناطق استراتژیک مانند خاورمیانه، با دقت و حساسیت بالایی رصد می شود. اخیرا، مجموعه‌ ای از قراردادهای مرتبط با هوش مصنوعی که میان شرکت‌ های بزرگ فناوری آمریکایی و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، منعقد شده، موجی از انتقادات و نگرانی‌ ها را در میان برخی از قانون‌ گذاران هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌ خواه در کنگره آمریکا برانگیخته است. در کانون این بحث ها، سم آلتمن، مدیرعامل شرکت OpenAI و چهره برجسته پشت پدیده ChatGPT، قرار گرفته که با قاطعیت از این توافقات دفاع کرده و منتقدان را به ساده لوحی متهم کرده است.

ریشه های توافق: سفرهای دیپلماتیک و چشم انداز همکاری های فناورانه

گزارش ها حاکی از آن است که زمینه سازی برای این همکاری های گسترده در حوزه هوش مصنوعی، به دوره های پیشین و سفرهای مقامات آمریکایی به منطقه خاورمیانه باز می گردد. به عنوان نمونه، در جریان سفری که دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، مدتی پیش به کشورهای حاشیه خلیج فارس داشت، شاهد شکل گیری و اعلام قراردادهای مختلفی در زمینه های فناوری پیشرفته، از جمله هوش مصنوعی، بودیم. این سفر و توافقات متعاقب آن، که با هدف تقویت روابط و گسترش همکاری های اقتصادی و فناورانه صورت گرفت، ظاهرا اکنون برخی از قانون گذاران و تحلیلگران را، با توجه به تغییرات در چشم انداز ژئوپلیتیک فناوری، نگران کرده است.

در این میان، شرکت های بزرگ فناوری آمریکایی مانند انویدیا، غول تولید کننده تراشه های پیشرفته هوش مصنوعی، و آمازون، پیشرو در خدمات رایانش ابری، توافقات قابل توجهی را در حوزه هوش مصنوعی با کشورهایی نظیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی به امضا رسانده اند. این همکاری ها شامل سرمایه گذاری در زیرساخت ها، انتقال دانش فنی، و توسعه پروژه های مشترک می شود. شرکت OpenAI نیز با اعلام برنامه های خود برای راه اندازی دیتاسنتر بعدی ChatGPT در امارات متحده عربی، علاقه وافر خود را به گسترش فعالیت هایش در خاورمیانه و بهره مندی از پتانسیل های این منطقه نشان داده است. این اقدام، نشان دهنده اهمیت استراتژیک خاورمیانه به عنوان یک بازار رو به رشد و یک مرکز بالقوه برای نوآوری در هوش مصنوعی برای شرکت های پیشرو آمریکایی است.

واکنش تند سم آلتمن به انتقادات: “اقدامی هوشمندانه در برابر ساده لوحی”

در مواجهه با موج انتقادات مطرح شده از سوی برخی نمایندگان کنگره، سم آلتمن در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) با لحنی صریح و بی پرده به این نگرانی ها پاسخ داد. او انتقادات وارده را “ساده لوحانه” خواند و در مقابل، این توافقات و همکاری ها را “اقدامی بسیار هوشمندانه” توصیف کرد. آلتمن در پیام خود نوشت: “این اقدام بسیار هوشمندانه بود و برای افراد ساده لوح متاسفم.” این واکنش قاطع، نشان دهنده اعتقاد راسخ مدیرعامل OpenAI به درستی و اهمیت استراتژیک این همکاری ها برای شرکت خود و به طور کلی برای صنعت فناوری آمریکا است.

اگرچه آلتمن در پیام کوتاه خود به جزئیات دلایل این “هوشمندانه” بودن اشاره نکرد، اما می توان حدس زد که از دیدگاه او و سایر مدیران شرکت های فناوری، این توافقات می تواند منافع متعددی از جمله دسترسی به بازارهای جدید، جذب سرمایه گذاری های کلان از کشورهای ثروتمند منطقه، ایجاد پایگاه هایی برای توسعه و آزمایش فناوری های نوین در محیط های متفاوت، و همچنین تقویت نفوذ و رهبری آمریکا در عرصه جهانی هوش مصنوعی را به همراه داشته باشد. آن ها ممکن است استدلال کنند که عدم همکاری با این کشورها می تواند آن ها را به سمت رقبای دیگر، به ویژه چین، سوق دهد.

نگرانی های دو حزبی در کنگره: سایه چین بر توافقات خاورمیانه

دلیل اصلی نگرانی نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه در کنگره آمریکا، به رقابت شدید و همه جانبه ایالات متحده و چین بر سر تسلط بر حوزه هوش مصنوعی و پیامدهای امنیتی آن باز می گردد. منتقدان این توافقات معتقدند که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، تضمین های کافی و محکمی ارائه نداده اند که تراشه های پیشرفته، تجهیزات حساس و دانش فنی مرتبط با هوش مصنوعی که از طریق این همکاری ها به دست می آورند، به هیچ وجه به دست چین نخواهد افتاد.

این نگرانی از آنجا ناشی می شود که ایالات متحده در سال های اخیر تلاش های گسترده ای را برای محدود کردن دسترسی چین به فناوری های پیشرفته هوش مصنوعی، به ویژه نیمه هادی های کلیدی، به کار بسته است. هدف از این محدودیت ها، جلوگیری از پیشرفت سریع چین در کاربردهای نظامی هوش مصنوعی و حفظ برتری فناورانه آمریکاست. قانون گذاران نگرانند که کشورهای عربی، با وجود روابط نزدیک با آمریکا، ممکن است تحت فشار یا به دلیل منافع دیگر، این فناوری ها را به طور مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار پکن قرار دهند و بدین ترتیب، تلاش های آمریکا برای مهار چین را بی اثر کنند. این دسته از منتقدان خواستار نظارت بیشتر و شفافیت کامل بر این گونه توافقات هستند و بر لزوم گنجاندن بندهای الزام آور برای جلوگیری از انتقال فناوری به کشورهای رقیب تاکید می ورزند.

رقابت بر سر آینده: تلاش های آمریکا و چین برای سلطه بر هوش مصنوعی

همانطور که اشاره شد، هسته اصلی این مجادلات، رقابت تنگاتنگ و فزاینده میان ایالات متحده و چین برای دستیابی به برتری در حوزه هوش مصنوعی است. این فناوری که به عنوان یکی از موتورهای اصلی تحول در قرن بیست و یکم شناخته می شود، پتانسیل دگرگون سازی اقتصاد، امنیت، و تقریبا تمامی جنبه های زندگی بشر را دارد. هر دو کشور اقدامات گسترده و متنوعی را برای تقویت توانمندی های خود در این حوزه انجام داده اند. این اقدامات شامل سرمایه گذاری های هنگفت دولتی و خصوصی در تحقیق و توسعه، حمایت از شرکت های نوپا و غول های فناوری، آموزش و جذب استعدادهای برتر، و همچنین تدوین استراتژی های ملی برای هوش مصنوعی می شود.

ایالات متحده با تکیه بر شرکت های نوآور و دانشگاه های پیشرو خود، همچنان در بسیاری از جنبه های بنیادی هوش مصنوعی پیشتاز است. اما چین نیز با برنامه ریزی متمرکز دولتی، دسترسی به بازار داخلی عظیم، و سرمایه گذاری های گسترده، به سرعت در حال کاهش این فاصله و حتی پیشی گرفتن در برخی حوزه های کاربردی است. این رقابت، پیامدهای ژئوپلیتیکی عمیقی دارد و بر روابط بین الملل، تجارت جهانی، و موازنه قدرت در جهان تاثیرگذار است.

چالش های پیش رو: توازن میان نوآوری، امنیت و دیپلماسی

بحث اخیر پیرامون توافقات هوش مصنوعی با کشورهای عربی، به خوبی نشان دهنده چالش پیچیده ای است که سیاست گذاران و شرکت های فناوری آمریکایی با آن روبرو هستند: چگونه می توان میان لزوم پیشبرد نوآوری و حفظ رهبری تجاری در سطح جهان، و ضرورت حفاظت از امنیت ملی و جلوگیری از دستیابی رقبای استراتژیک به فناوری های حساس، توازن برقرار کرد؟

از یک سو، شرکت های فناوری برای رشد و رقابت پذیری نیازمند دسترسی به بازارهای جهانی، سرمایه، و استعدادهای بین المللی هستند. همکاری با کشورهایی مانند امارات و عربستان سعودی که سرمایه گذاری های کلانی را در حوزه فناوری و هوش مصنوعی برنامه ریزی کرده اند، می تواند فرصت های جذابی را برای این شرکت ها فراهم آورد. از سوی دیگر، نگرانی های مربوط به انتقال فناوری و تقویت ناخواسته رقبایی مانند چین، کاملا مشروع و قابل درک است.

یافتن راه حلی که بتواند هر دو جنبه را مد نظر قرار دهد، نیازمند دیپلماسی هوشمندانه، چارچوب های نظارتی دقیق و شفاف، و همکاری نزدیک میان دولت و بخش خصوصی است. شاید اظهارات سم آلتمن و دفاع او از این توافقات، تلاشی برای تاکید بر جنبه های مثبت و فرصت های نهفته در این همکاری ها باشد، اما نمی توان از نگرانی های امنیتی که توسط بخش قابل توجهی از بدنه سیاسی آمریکا مطرح می شود، به سادگی چشم پوشی کرد. آینده نشان خواهد داد که این موازنه ظریف چگونه برقرار خواهد شد و پیامدهای آن برای چشم انداز جهانی هوش مصنوعی چه خواهد بود. این مجادلات بدون شک ادامه خواهند یافت و نشانگر اهمیت روزافزون هوش مصنوعی به عنوان یک عرصه کلیدی در روابط بین الملل و رقابت های ژئوپلیتیکی قرن حاضر است.