به گزارش بخش اخبار فناوری زوم تک , شرکت AMD، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تراشه در جهان، به تازگی با یک تهدید اقتصادی جدی روبرو شده است. افزایش احتمالی تعرفه‌ های تجاری از سوی دولت آمریکا، به ویژه بر واردات محصولات از آسیا، می‌تواند ضربه سنگینی به این شرکت وارد کند. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که این تعرفه‌ ها ممکن است منجر به زیانی بالغ بر 800 میلیون دلار برای AMD شود. این خبر، نگرانی‌ ها را در مورد آینده این صنعت و تاثیر سیاست‌ های تجاری بر شرکت‌ های فناوری جهانی افزایش داده است. حال باید دید AMD برای مقابله با این چالش احتمالی چه تدابیری اتخاذ خواهد کرد و آیا می‌تواند از این زیان سنگین جلوگیری کند.

جنگ تراشه ها بالا میگیرد: محدودیت های جدید صادراتی آمریکا و سایه سنگین زیان بر سر AMD و انویدیا

فضای پرتنش رقابت فناوری میان ایالات متحده و چین، به ویژه در حوزه های حساس نیمه هادی ها و هوش مصنوعی، وارد مرحله جدیدی شده است. دولت آمریکا با وضع قوانین سختگیرانه تر برای صادرات تراشه های پیشرفته هوش مصنوعی، زنگ خطر را برای غول های این صنعت به صدا درآورده است. شرکت Advanced Micro Devices یا همان AMD، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تراشه های پردازشی و گرافیکی، به تازگی هشدار داده است که این محدودیت های نوین می تواند ضربه ای جدی به درآمدهای این شرکت وارد کند و چشم انداز مالی آن را با ابهامات قابل توجهی روبرو سازد. این قوانین که صادرات به چین (شامل مناطق اداری ویژه هنگ کنگ و ماکائو) و گروه دیگری از کشورها (موسوم به گروه D:5 که از نظر ملاحظات امنیت ملی آمریکا حساس تلقی می شوند) را هدف قرار داده اند، به طور خاص گریبانگیر محصولات کلیدی AMD در حوزه هوش مصنوعی شده اند.

AMD در معرض زیان ۸۰۰ میلیون دلاری: جزئیات هشدار

بر اساس اسناد رسمی که AMD در تاریخ ۱۵ آوریل ۲۰۲۵ (مصادف با ۲۶ فروردین ۱۴۰۴، با توجه به تاریخ فعلی ۱۶ آوریل ۲۰۲۵) به کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) ارائه کرده است، ارزیابی های اولیه نشان می دهد که عدم دریافت مجوزهای لازم برای صادرات محصولات خاص تحت تاثیر این قوانین، می تواند منجر به زیانی هنگفت برای این شرکت شود. AMD این زیان بالقوه را حدود ۸۰۰ میلیون دلار برآورد کرده است. این مبلغ قابل توجه، صرفا مربوط به سود از دست رفته نیست، بلکه شامل هزینه های ناشی از موجودی انبار محصولاتی که دیگر قابل فروش به بازارهای هدف نیستند (و باید ارزش دفتری آن ها کاهش یابد)، تعهدات خریدی که این شرکت به تامین کنندگان خود داده و اکنون ممکن است مجبور به لغو یا پرداخت جریمه شود، و سایر هزینه های جانبی مرتبط با این محدودیت ها می شود.

AMD به صراحت اعلام کرده است که پردازنده های گرافیکی (GPU) قدرتمند این شرکت با نام MI308، که به طور ویژه برای پردازش های سنگین هوش مصنوعی در مراکز داده طراحی شده اند، مشمول این کنترل های صادراتی جدید هستند. سری MI300 از جمله محصولات استراتژیک AMD برای رقابت جدی با انویدیا در بازار پررونق شتاب دهنده های هوش مصنوعی محسوب می شود و محدودیت فروش آن به یکی از بزرگترین بازارهای جهان، یعنی چین، می تواند برنامه های رشد این شرکت را با چالش جدی مواجه کند.

در سند ارائه شده به SEC آمده است: «شرکت قصد دارد برای دریافت مجوز [صادرات] اقدام کند؛ اما تضمینی برای تایید مجوزها وجود ندارد.» این عدم قطعیت در مورد دریافت مجوز، لایه دیگری از ریسک را به وضعیت AMD اضافه می کند. واکنش بازار سهام نیز به این خبر سریع و منفی بود؛ به طوری که ارزش سهام AMD در معاملات اولیه روز پس از انتشار این خبر، کاهشی حدودا ۶ درصدی را تجربه کرد که نشان دهنده نگرانی سرمایه گذاران از تاثیرات مالی این محدودیت ها است.

انویدیا، رقیب اصلی، نیز در امان نیست: ضربه ای به وسعت ۵.۵ میلیارد دلار؟

این محدودیت های صادراتی جدید، سیاستی فراگیرتر از هدف قرار دادن صرف AMD است و انویدیا، رهبر بی چون و چرای بازار تراشه های هوش مصنوعی و رقیب دیرینه AMD، نیز به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. انویدیا که بخش قابل توجهی از درآمد خود را از فروش پردازنده های گرافیکی پیشرفته خود به بازار چین کسب می کرد، در سندی رسمی اعلام کرده که انتظار دارد به دلیل این محدودیت ها، متحمل هزینه ها و شارژهای مالی قابل توجهی شود. رقم اعلام شده توسط انویدیا بسیار تکان دهنده است: حدود ۵.۵ میلیارد دلار تنها در سه ماهه اول سال مالی این شرکت که در ۲۷ آوریل ۲۰۲۵ (۷ اردیبهشت ۱۴۰۴) به پایان می رسد.

باید توجه داشت که این رقم ۵.۵ میلیارد دلاری لزوما به معنای هزینه مستقیم نیست، بلکه می تواند شامل ترکیبی از موارد مختلف باشد: کاهش قابل توجه در پیش بینی درآمدهای آتی، هزینه های مربوط به کاهش ارزش موجودی انبوه تراشه هایی که دیگر نمی توان آن ها را به بازارهای محدود شده فروخت، هزینه های تحقیق و توسعه برای طراحی مجدد محصولات به منظور تطابق با قوانین جدید، و یا جریمه های احتمالی ناشی از عدم انجام تعهدات قبلی. انویدیا پیش از این نیز با محدودیت های صادراتی آمریکا مواجه شده بود و سعی کرده بود با ارائه نسخه های اصلاح شده و با عملکرد پایین تر از تراشه های پرچمدار خود (مانند مدل های A800 و H800) برای بازار چین، این قوانین را دور بزند. اما به نظر می رسد قوانین جدید حتی سختگیرانه تر شده و ممکن است همین تراشه های اصلاح شده را نیز هدف قرار داده یا نیازمند کاهش عملکرد بیشتری باشند.

پشت پرده محدودیت ها: امنیت ملی در برابر تجارت جهانی

اقدام دولت آمریکا برای تشدید کنترل بر صادرات فناوری های حساس، به ویژه تراشه های پیشرفته هوش مصنوعی، ریشه در نگرانی های عمیق امنیت ملی و رقابت ژئوپلیتیکی دارد. مقامات آمریکایی معتقدند که دسترسی شرکت ها و نهادهای چینی به قدرتمندترین ابزارهای محاسباتی هوش مصنوعی می تواند به پیشرفت سریع آن ها در کاربردهای نظامی، نظارتی و همچنین رقابت اقتصادی منجر شود و در نهایت برتری تکنولوژیکی و امنیت ملی ایالات متحده را به خطر اندازد. مفهوم “فناوری های دوگانه” (Dual-use technology) در اینجا نقش کلیدی دارد؛ تراشه هایی که برای کاربردهای تجاری مانند پردازش زبان طبیعی یا تشخیص تصویر طراحی شده اند، می توانند به راحتی در کاربردهای نظامی مانند هدایت موشک ها، تحلیل داده های اطلاعاتی یا توسعه سلاح های خودمختار نیز به کار گرفته شوند.

سخنگوی وزارت بازرگانی آمریکا نیز در بیانیه ای تاکید کرد که این قوانین جدید در راستای اجرای دستورات ریاست جمهوری و با هدف حفاظت از امنیت ملی و اقتصادی ایالات متحده وضع شده اند. این نشان می دهد که دولت آمریکا مصمم است تا از دستیابی رقبای استراتژیک خود به فناوری هایی که می تواند موازنه قدرت را تغییر دهد، جلوگیری کند، حتی اگر این اقدام به قیمت آسیب زدن به منافع اقتصادی شرکت های بزرگ آمریکایی تمام شود. این روند محدودیت ها به صورت تدریجی و در چند مرحله طی سال های اخیر تشدید شده است و به نظر نمی رسد به این زودی متوقف شود.

پیامدهای گسترده تر برای صنعت و آینده هوش مصنوعی

تاثیر این قوانین فراتر از صورت های مالی AMD و انویدیا خواهد بود و کل اکوسیستم جهانی فناوری و هوش مصنوعی را تحت الشعاع قرار می دهد. محدودیت دسترسی به سخت افزارهای پیشرفته می تواند سرعت پیشرفت هوش مصنوعی در چین و کشورهای مشمول تحریم را کند کرده و رقابت جهانی در این حوزه را تغییر دهد. شرکت های ارائه دهنده خدمات ابری (Cloud Service Providers) که در این مناطق فعالیت می کنند و به شدت به این تراشه ها وابسته هستند، با چالش های جدی روبرو خواهند شد. کل زنجیره تامین نیمه هادی ها نیز از این تغییرات متاثر می شود. از سوی دیگر، این فشارها می تواند به عنوان یک کاتالیزور عمل کرده و سرمایه گذاری و تلاش چین برای توسعه فناوری های بومی و خودکفایی در صنعت تراشه را به شدت تسریع کند. سایر بازیگران صنعت سخت افزار هوش مصنوعی مانند اینتل و استارتاپ های نوظهور نیز باید استراتژی های خود را با این واقعیت های جدید تطبیق دهند.

در مواجهه با این چالش ها، شرکت هایی مانند AMD و انویدیا احتمالا راهکارهایی فراتر از تلاش برای کسب مجوز صادرات را دنبال خواهند کرد. توسعه و عرضه محصولات جدیدی که به طور خاص با محدودیت های صادراتی مطابقت داشته باشند (احتمالا با عملکرد پایین تر)، تمرکز بیشتر بر بازارهای جغرافیایی دیگر، و بازنگری در زنجیره تامین و تولید، از جمله گزینه های پیش روی آن هاست. آینده این صنعت در گرو توازن پیچیده ای میان ملاحظات امنیت ملی، رقابت های ژئوپلیتیکی و منطق تجارت جهانی خواهد بود.

نتیجه گیری:

دور جدید محدودیت های صادراتی آمریکا برای تراشه های هوش مصنوعی، چالشی بزرگ و پرهزینه برای بازیگران اصلی این صنعت، به ویژه AMD و انویدیا، ایجاد کرده است. زیان های مالی بالقوه صدها میلیون دلاری برای AMD و میلیاردها دلاری برای انویدیا، نشان دهنده عمق تاثیر این سیاست ها بر غول های فناوری آمریکاست. این اقدام که با هدف حفظ برتری تکنولوژیکی و امنیت ملی ایالات متحده صورت گرفته، بار دیگر تقابل میان ملاحظات ژئوپلیتیکی و واقعیت های اقتصاد جهانی شده را برجسته می کند و آینده صنعت نیمه هادی و رقابت جهانی در حوزه هوش مصنوعی را در هاله ای از ابهام فرو برده است.