ناخدای نامرئی اقیانوس‌ ها؛ استارتاپ آمریکایی با هوش مصنوعی کشتی‌ های خودران می‌سازد

به گزارش بخش اخبار علمی زوم تک , در دل پیشرفت‌ های خیره‌ کننده هوش مصنوعی، یک استارتاپ نوآور آمریکایی قدم به عرصه دریانوردی گذاشته و قصد دارد با بهره‌گیری از قدرت این فناوری، ناوگانی از کشتی‌ های خودران را روانه دریاها کند. این تلاش جسورانه می‌تواند انقلابی در صنعت حمل و نقل دریایی ایجاد کرده و با کاهش هزینه‌ ها، افزایش ایمنی و بهینه‌ سازی عملیات، فصل جدیدی در دریانوردی رقم بزند. باید دید این شرکت پیشگام چگونه چالش‌ های ساخت و به‌کارگیری کشتی‌ های بدون سرنشین در اقیانوس‌ های پهناور را پشت سر خواهد گذاشت.

کشتی های هوشمند در راهند: آیا ناوگان خودران آینده دریاها را تسخیر می کنند؟

دریاها، این شاهراه های باستانی تجارت و قدرت، امروزه بیش از هر زمان دیگری صحنه تلاطم و دگرگونی هستند. گویی پژواک دوران پرماجرای دزدان دریایی قرون گذشته، بار دیگر در هیاهوی ناامنی های مدرن به گوش می رسد. در میانه این امواج پرتنش جهانی، یک شرکت نوپای آمریکایی به نام “بلو واتر اتونومی” (Blue Water Autonomy) با جسارت پا به عرصه گذاشته و قصد دارد با معرفی کشتی های کاملا خودران، انقلابی نوین در صنعت ناوبری دریایی رقم بزند. این استارتاپ که فعالیت خود را در سال ۲۰۲۴ آغاز کرده، با جذب سرمایه اولیه ۱۴ میلیون دلاری، نشان داده که عزمی جدی برای تغییر آینده دریانوردی دارد.

چرا اکنون؟ نیاز مبرم به تحول در دریاها

شاید این سوال پیش بیاید که چرا درست در این مقطع زمانی، ایده کشتی های بدون سرنشین تا این حد مورد توجه قرار گرفته است؟ پاسخ در ترکیبی از عوامل نهفته است. نخست، افزایش بی سابقه تنش های ژئوپلیتیکی و ناامنی در مسیرهای کلیدی دریایی است. بحران اخیر در دریای سرخ، که یکی از حیاتی ترین آبراه های جهان محسوب می شود و کانال سوئز را به شریان های تجاری اروپا، آسیا و آفریقا متصل می کند، به روشنی آسیب پذیری این مسیرها را در برابر حملات و درگیری های نامتقارن نشان داد. این رویدادها زنگ خطری جدی برای تجارت جهانی و ثبات اقتصادی به صدا درآورد و نیاز به راه حل هایی برای کاهش ریسک و افزایش پایداری در حمل و نقل دریایی را بیش از پیش آشکار ساخت.

دوم، رقابت صنعتی فزاینده، به ویژه میان قدرت های بزرگی مانند چین و ایالات متحده، به عرصه دریاها نیز کشیده شده است. گزارش ها حاکی از آن است که صنایع کشتی سازی چین با سرعتی شگفت انگیز در حال ساخت و به آب اندازی ناوگان های تجاری و نظامی جدید هستند؛ سرعتی که صنایع غربی، به ویژه آمریکا، در حال حاضر توان همگامی با آن را ندارند. این عدم توازن، نگرانی هایی را در مورد حفظ قدرت دریایی و توانایی پاسخگویی به چالش های آینده برانگیخته است.

در چنین فضایی، بلو واتر اتونومی و تیم متخصص آن، که سابقه همکاری در پروژه های عظیم فناوری و نظامی مانند آی روبات، آمازون رباتیکس و نیروی دریایی ایالات متحده را در کارنامه دارند، معتقدند که راه حل در گرو پذیرش فناوری های نوین است. آن ها بر این باورند که اتکای گسترده تر به ناوگان های خودران می تواند پاسخی به این چالش های پیچیده باشد و به بازسازی توازن قدرت و افزایش امنیت در دریاها کمک کند.

بلو واتر اتونومی: پیشگام عصر جدید دریانوردی

این استارتاپ جاه طلب، آزمایش های عملی خود را در آب های واقعی آغاز کرده است تا فناوری خود را در بوته آزمایش قرار دهد. هدف نهایی، ساخت کشتی های اقیانوس پیمای تمام خودران است که قادرند بدون نیاز به خدمه انسانی، مسیرهای طولانی را طی کنند و ماموریت های مختلفی را به انجام برسانند.

رایلن همیلتون، مدیر عامل بلو واتر اتونومی، با اشاره به اهمیت تاریخی قدرت دریایی برای امنیت و پیشرفت آمریکا، می گوید: “ما معتقدیم تحول بنیادین اقتصاد دریایی از نقطه ای آغاز می شود که نیروی دریایی با شرکای فناورانه همکاری کند تا کشتی های تمام خودران اقیانوس پیما را در اختیار ملوانان قرار دهد.” این دیدگاه نشان می دهد که هدف گذاری این شرکت فراتر از کاربردهای صرفا تجاری است و جنبه های استراتژیک و امنیتی را نیز در بر می گیرد.

سرمایه گذاران این پروژه نیز با این دیدگاه همسو هستند. ست وینترروث از شرکت سرمایه گذاری اکلیپس، یکی از حامیان مالی اصلی بلو واتر اتونومی، تاکید می کند که نیروی دریایی آمریکا برای حفظ جایگاه خود در عرصه بین المللی، نیازمند تحولات جدی و جهش های فناورانه است، نه صرفا بهبودهای تدریجی. او معتقد است: “حضور پررنگ کشتی های هوشمند در ناوگان دریایی می تواند به حفظ بازدارندگی در برابر تهدیدها کمک کند، آن هم در دورانی که اهمیت خطوط دریایی بیش از پیش برجسته شده است.”

سابقه درخشان فناوری خودران در دریا

ایده کشتی های خودران موضوعی کاملا جدید نیست. ارتش ایالات متحده طی سال های گذشته، آزمایش های متعددی را در این زمینه انجام داده و به نتایج قابل توجهی دست یافته است. یکی از برجسته ترین نمونه ها، کشتی آزمایشی “نومَد” (NOMAD) بود. این شناور بدون سرنشین در سال ۲۰۲۱ موفق شد مسیری به طول بیش از ۸ هزار کیلومتر را از سواحل خلیج مکزیک، با عبور چالش برانگیز از کانال پاناما، تا سواحل اقیانوس آرام طی کند. نکته شگفت انگیز این بود که حدود ۹۸ درصد از این سفر طولانی به صورت کاملا خودران و بدون دخالت مستقیم انسان انجام شد. این موفقیت نشان داد که فناوری خودران دریایی به بلوغ قابل قبولی رسیده و پتانسیل عملیاتی شدن در مقیاس بزرگتر را دارد.

مزایای انکار ناپذیر کشتی های بدون سرنشین

فراتر از ملاحظات امنیتی و استراتژیک، دلایل فنی و اقتصادی قدرتمندی نیز برای حرکت به سمت کشتی های خودران وجود دارد:

افزایش ایمنی: آمارها نشان می دهند که بخش قابل توجهی از حوادث دریایی، از تصادفات کوچک گرفته تا فجایع بزرگ مانند حادثه به گل نشستن کشتی اور گیون در کانال سوئز در سال ۲۰۲۱، ناشی از خطای انسانی (خستگی، بی دقتی، قضاوت نادرست) است. جایگزینی سیستم های تصمیم گیری مبتنی بر هوش مصنوعی و سنسورهای پیشرفته با خدمه انسانی، پتانسیل کاهش چشمگیر این خطاها و در نتیجه، ارتقای ایمنی سفرهای دریایی را دارد.
کاهش هزینه ها: حذف نیاز به خدمه انسانی به معنای حذف هزینه های مربوط به حقوق، آموزش، بیمه، آذوقه، امکانات رفاهی و پزشکی در کشتی است. این صرفه جویی قابل توجه می تواند هزینه های عملیاتی حمل و نقل دریایی را به شدت کاهش دهد.
افزایش ظرفیت بار: با حذف فضاهای مورد نیاز برای اسکان و فعالیت خدمه (کابین ها، آشپزخانه، سالن غذاخوری، سیستم های پشتیبانی حیات)، فضای بسیار بیشتری برای حمل بار آزاد می شود. این به معنای افزایش بهره وری و سودآوری برای شرکت های کشتیرانی است.
بهینه سازی مصرف سوخت: سیستم های هوشمند می توانند مسیرها و سرعت حرکت کشتی را بر اساس داده های لحظه ای آب و هوا، جریان های دریایی و ترافیک، به گونه ای بهینه سازی کنند که مصرف سوخت به حداقل برسد. این امر نه تنها هزینه ها را کاهش می دهد، بلکه به حفظ محیط زیست نیز کمک می کند.
کاهش ردپای زیست محیطی: مصرف سوخت کمتر به معنای انتشار آلاینده های کمتر است. کشتی های خودران می توانند نقش مهمی در حرکت صنعت کشتیرانی به سمت آینده ای سبزتر و پایدارتر ایفا کنند.
کاهش جذابیت برای دزدان دریایی: یکی از اهداف اصلی دزدان دریایی، گروگان گرفتن خدمه برای دریافت باج است. در کشتی های بدون سرنشین، این اهرم فشار از دزدان دریایی گرفته می شود و ممکن است جذابیت حمله به این نوع شناورها را برای آن ها کاهش دهد.

چالش های پیش رو: موانع مسیر خودرانی

با وجود تمام مزایا و پتانسیل های شگفت انگیز، مسیر پیش روی کشتی های خودران خالی از چالش نیست. موانع مهمی وجود دارند که باید پیش از عملیاتی شدن گسترده این فناوری، برطرف شوند:

مسئولیت حقوقی و بیمه: در صورت بروز حادثه برای یک کشتی خودران، چه کسی مسئول است؟ مالک کشتی، سازنده، توسعه دهنده نرم افزار یا نهاد دیگری؟ قوانین و مقررات بین المللی فعلی برای پاسخگویی به این سوالات پیچیده آماده نیستند و نیاز به تدوین چارچوب های حقوقی جدید وجود دارد.
آسیب پذیری سایبری: اتکای کامل به سیستم های نرم افزاری و ارتباطی، کشتی های خودران را به اهداف بالقوه ای برای حملات سایبری (هک، اختلال در سیستم ناوبری، ارسال داده های غلط) تبدیل می کند. تضمین امنیت سایبری این شناورها یک چالش فنی و امنیتی بسیار بزرگ است.
اعتماد و قابلیت اطمینان: سپردن کنترل یک شناور عظیم الجثه، حامل محموله های ارزشمند یا حتی تسلیحات، به یک سیستم هوش مصنوعی، نیازمند سطح بسیار بالایی از اعتماد به قابلیت اطمینان و عملکرد بدون خطای آن سیستم در شرایط مختلف (هوای طوفانی، ترافیک سنگین، موقعیت های پیش بینی نشده) است. اثبات این قابلیت اطمینان نیازمند آزمایش های گسترده و استانداردهای سختگیرانه است.
زیرساخت های پشتیبان: بنادر و سیستم های مدیریت ترافیک دریایی نیز ممکن است نیاز به تطبیق و ارتقا برای پشتیبانی از عملیات ایمن کشتی های خودران داشته باشند.

آینده ای که نزدیک است

با وجود تمام این چالش ها، حرکت پرشتاب سرمایه گذاران، مهندسان و حتی سیاست گذاران دولتی به سمت توسعه و پذیرش دریانوردی هوشمند، نشان دهنده یک واقعیت انکارناپذیر است: عصر کشتی های خودران دیگر یک رویای علمی-تخیلی در افق دور نیست. این فناوری در آستانه ورود به عرصه های تجاری و نظامی قرار دارد و پتانسیل آن را دارد که چهره صنعت حمل و نقل دریایی و موازنه قدرت در آب های جهان را برای همیشه دگرگون کند. بلو واتر اتونومی و شرکت های مشابه، پیشگامان این تحول بزرگ هستند و جهان نظاره گر است تا ببیند چگونه این کشتی های هوشمند، آینده دریاها را شکل خواهند داد.